Geschiedenis:
Er zijn vele boekwerken geschreven over elke vechtsport apart. Dat is hier niet de bedoeling; globaal een aantal hoofdlijnen is voldoende.

Het ontstaan:
Vanwege het feodale systeem in Japan, die de lagere klassen verboden wapens te dragen, waren dezen genoodzaakt zich te leren verdedigen met de middelen waarmee zij dagelijks werkten, of beoefenden zij het ongewapend gevecht. De nuchaku (dorsvlegel) is hier het meest bekende voorbeeld van een dagelijks attribuut. Maar meer ongebruikelijke middelen werden ook gebruikt; zelfs de theepot of een waaier kon dienen als wapen.

Bij de heersende klasse, de samoerai, was het ongewapend gevecht een vast onderdeel van de opvoeding. Als de samoerai werd ontwapend moest hij zich ook ongewapend kunnen verdedigen.

Afhankelijk van de streek ontwikkelde zich bepaalde zelfverdedigingstijlen. Alleen al in het karate zijn enorm veel verschillende stijlen. zoals Wado, Kyukushin, Shotokan, karate jitsu, enz. Daarnaast bestaan er in het Jiu Jitsu ook een hoop verschillende stijlen, maar hier blijft het allemaal Jiu Jitsu heten. De Scandinavische landen bijvoorbeeld beoefenen een vorm waarin meer nadruk wordt gelegd op het atemi waza (trappen en stoten).

Het judo en aikido komen voort uit het Jiu Jitsu. Jigoro Kano haalde uit het Jiu Jitsu de worpen en vormde het judo. Morihei Ueshiba deed vergelijkbare dingen met aikido.

Jiu Jitsu nu:
Waar het oorspronkelijke Jiu Jitsu puur een vechtkunst was, is het huidige Jiu Jitsu een volwaardige sport. Door het karakter van de sport, is het door iedereen te beoefenen; jong, oud(er), man, vrouw; Jiu Jitsu is er voor iedereen.
Ondanks dat het als sport kan worden beoefend heeft Jiu Jitsu zijn waarde als zelfverdedigingsmethode behouden, maar er zijn ook diverse wedstrijdsystemen ontwikkeld.

Zo is er het duo system waarbij een tweetal Jiu Jitsuka's verschillende, ingestudeerde, technieken demonstreert. De aanvallen zijn vastgelegd, de verdediging is echter geheel vrij. Een deskundige jury beoordeelt de uitvoering onder meer op snelheid, realisme en techniek en geeft hiervoor een cijfer. Een ander tweetal Jiu Jitsuka's laat hun technieken zien en krijgen hiervoor ook punten. Het duo met de meeste punten wint de wedstrijd. Het hoge technische niveau garandeert een spectaculaire wedstrijd.

Een ander wedstrijdsysteem is het fighting system. Hierbij gaan twee Jiu Jitsuka's de strijd met elkaar aan. Er kunnen punten gescoord worden met goed geplaatste trappen en stoten, worpen, houdgrepen en klemmen. Het gehele scala aan technieken komt in de wedstrijd aan bod. Door duidelijke regelgeving en beschermende materialen (zoals scheenbeschermers) kan deze wedstrijdvorm veilig worden beoefend. Uiteraard wint ook hier de persoon met de meeste punten.

Ook is het kata tegenwoordig een wedstrijdvorm. Dit is nog vrij nieuw en er zijn dan ook nog weinig wedstrijden in. Budocentrum Het Groene Hart zet zich ook in om deze wedstrijdvorm te promoten en verder op te bouwen.